Interview Caya de Groot

Caya de Groot speelde in eerder in voorstellingen van het Ro Theater, Theater aan de Werf en nu in de Toneelvoorstelling ANNE.

Wij stelden Caya een aantal vragen over haar rol als Edith.

• Je komt uit een acteer en muzikaal gezin, Je vader Boudewijn de Groot en broer Marcel de Groot maar ook acteur Jim de Groot. Wilde je altijd zelf ook acteren?

Als klein meisje was mijn grote droom danseres worden. In een witte tutu, als zwaan met liefdesverdriet, over een denkbeeldig meer fladderen.

• Welke opleiding heb je gevolgd?

Ik heb vier jaar op de balletacademie gezeten, 8x per week balletles. Toen kwam de puberteit en kreeg ik andere prioriteiten. Ik heb van alles gedaan; pianoles, gitaar en vioolles, zang, jazzdans, moderne dans, flamenco en ook acteerlessen. Dat laatste vond ik het leukst. Ergens halverwege de middelbare school wist ik heel zeker dat ik actrice wilde worden.

• We kennen je wel van meerdere rollen op TV zoals Gooische vrouwen en Flikken Maastricht maar heb je ook al vaker op het toneel gestaan?

Na een pittige selectie van vier rondes werd ik in 1987 aangenomen op de Toneelschool Amsterdam. Hoewel ik geen plan B had, was ik toch enorm verrast dat het me gelukt was op die school te komen.

Na mijn examen in 1991 speelde ik eerst twee seizoenen in de serie Spijkerhoek. En vooral, mijn leukste baan ooit; drie seizoenen UNIT 13. Een hele goede politieserie. Daarna ben ik het theater in gegaan. Ik heb bij verschillende gezelschappen heel verschillende stukken gespeeld. Veel Muziektheater gedaan waarin ik moest zingen. Ook een keer als zangeres van een band. Heel gaaf, maar ik vond het zo eng dat ik er helemaal niet van heb genoten eigenlijk. Ik hoef nu niet meer te zingen van mezelf, hoewel me niets cooler lijkt dan zangeres van een hele vette band zijn, maar ik ben er niet voor gemaakt. Ik zing niet goed genoeg en dan blijft het een frustrerende bezigheid.

• De Tweede Wereld Oorlog, wat betekent dat voor jou?

De tweede wereld oorlog was voor mij als kind nog wel voelbaar. Mijn oma van moeders kant vertelde er wel eens over; haar eerste kind werd in 1944 geboren. Ze hadden een onderduiker is huis. Bij een razzia door de Duiters, die mijn oma steevast ‘rot moffen’ noemde, verstopte die onderduiker zich in een kast in de babykamer. Zij stond voor de kastdeur, met baby op de arm, te angstzweten en zo normaal mogelijk te doen. Mijn andere oma is overleden in een Jappenkamp op Java. Zij raakte, net als zovelen, ondervoed en overleed uiteindelijk aan dissenterie. Mijn vader is in dat kamp geboren en heeft zijn moeder nooit gekend.

• Hoe ben je bij de productie ANNE terecht gekomen?

Casting director Marc van Bree van Kemna Casting belde of ik auditie wilde doen voor de rol van Edith. Ik mocht zelf weten wat ik zou spelen op die auditie en ik had gekozen voor een scene uit ‘De dood en het meisje’. Een vrouw die een man gegijzelt houdt waarvan ze denkt dat hij haar ooit verkracht en gemarteld heeft. Ik speelde het alsof het Edith was die na de oorlog een nazi onder schot hield die haar en haar kinderen vermoord had. Ik projecteerde de nazi op Theu Boermans, de regisseur, die zelf de auditie afnam. Een heel spannende auditie met goede afloop gelukkig.

• Heb je tijdens de voorbereidingen voor de rol van Edith de voorstelling al vaak gezien, en kun je ons iets vertellen over de rol Edith Frank?

Ik heb de voorstelling vaak vanuit de zaal gezien maar ook vaak ‘meegepraat’ achter het toneel. Het is een extreem technische voorstelling, in die zin, dat tekst, mis en scene, muziek en decor als precies passende puzzelstukjes in elkaar moeten vallen. Theu heeft dat alles als een muziekstuk geregisseerd. Alle noten moeten zuiver zijn anders klinkt het niet mooi. Dat valt niet in je eentje thuis te repeteren.

Behalve het Duitse accent van Edith, dat heb ik tijdens mijn wandelingen met mijn hond, eindeloos lopen oefenen. Hardop in het bos. Vreemde blikken negerend van mede honden uitlaters. Eén van de kleedsters bij Anne heeft een prachtig Duits accent, ik heb goed naar haar geluisterd. En natuurlijk heb ik veel over Edith gelezen, o.a. natuurlijk in Anne’s dagboek. Het was een lieve vrolijke sociale vrouw, die door Anne niet zo wordt beschreven. Anne was enorm aan het puberen in de achterhuis periode en zette zich erg tegen haar moeder af.

Bovendien was Edith een heel intelligente vrouw en was zich iedere onderduik seconde bewust van wat er allemaal mis zou kunnen gaan en dat dat de dood voor haar en haar gezin zou betekenen. Dat stemde haar
bepaald niet vrolijk. Mensen die haar van voor de oorlog kenden beschrijven een heel andere vrouw dan de Edith die iedereen kent uit Anne’s dagboek.

• Welke scene is jou favoriet?

Mijn favoriete scene is ‘de groentescene’. Een heel vreemd geschreven scene. Maar er komt veel samen in deze scene waar de familie Frank en de familie van Pels aan het diner zitten en mevrouw van Pels haar bedenkingen uitspreekt over de opvoeding van Anne. Ze zitten nog relatief kort in het achterhuis en Edith kan haar woede er nog onder houden maar je ziet aan alles dat ruim twee jaar op elkaars lip zitten een hele opgave geweest moet zijn.

• Speelt bijgeloof ook een rol vlak voor de voorstelling begint? Heb je rituelen?

Voor de voorstelling doe ik in mijn kleedkamer wat yoga oefeningen om mijn eigen dagelijkse beslommeringen los te kunnen laten. Het is geen bijgeloof maar wel een soort must geworden. En een heel belangrijk ritueel is de aardbei in het Merwedeplein; iedere voorstelling maakt Marlon, de vaste rekwisiteur van de voorstelling, een nep taart van cake en aardbeien.

Op de rand van het taartbord legt hij ELKE voorstelling een extra aardbeitje voor me klaar. ALTIJD. Als ik het decor in loop van het Merwedeplein voor mijn eerste scene, pak ik eerst die aardbei en eet hem op. Dan steek ik mijn duim op naar Marlon die me dan ook altijd nog even vraagt of alles goed is en me een fijne voorstelling wenst. Dat ritueel moet niet opeens wegvallen want dan klopt het hele begin van de voorstelling niet meer voor mij.

• Waarom moeten bezoekers naar de voorstelling komen kijken?

Ik hoop dat nog heel veel mensen komen kijken naar deze bijzondere voorstelling. Vooral gezinnen. Middelbare scholieren moeten zoveel uit boeken leren. Leerstof blijft daardoor vaak heel abstract. Deze voorstelling geeft een heel waarheidsgetrouwe kijk in het leven van onderduikers tijdens WOII. Alles wat je in de voorstelling te zien krijgt is letterlijk zo gebeurt.

En omdat het allemaal door de ogen van Anne wordt verteld kunnen leeftijdsgenoten van haar zich makkelijk identificeren. Laatst hadden we 300 scholieren in de zaal en we hebben ze, op een giechel na bij de zoen scene tussen Peter en Anne, niet gehoord. Ze hebben gebiologeerd zitten kijken. Ik weet zeker dat een flink aantal van hen er wijzer van is geworden.

Dat als ze nieuws horen of lezen over vluchtelingen, oorlogen die zich op dit moment ergens ter wereld afspelen, dat ze zich beter realiseren dat daar heel veel ‘ echte mensen’ de dupe van zijn. Gewone mensen die niet om die oorlog gevraagd hebben. Die niemand iets hebben aangedaan. En dat door dat besef hun begrip en tolerantie vergroot wordt.

De toneelvoorstelling ANNE is nog t/m januari 2016 exclusief te zien in Theater Amsterdam.

Bekijk hier meer informatie over de voorstelling ANNE.